Przełomowa decyzja Sądu Najwyższego w sprawie wzajemności kredytu frankowego.

Szanowni Państwo,

Pragnę odnieść się do uchwały Sądu Najwyższego (SN) z 28 lutego 2025 r., która uznała umowę dotyczącą kredytu bankowego za umowę wzajemną w rozumieniu art. 487 § 2 k.c. Uchwała ta, podjęta w odpowiedzi na pytanie Rzecznika Finansowego, jest ważnym wydarzeniem w kontekście trwających sporów dotyczących kredytów frankowych, szczególnie w odniesieniu do prawa zatrzymania. Poniżej przedstawiam swoją analizę i opinię na temat jej znaczenia oraz praktycznych implikacji, zwłaszcza w świetle orzecznictwa TSUE.⚖

Kontekst uchwały Sądu Najwyższego

Uchwała SN wpisuje się w długoletnią debatę na temat kredytów frankowych, które od lat są przedmiotem sporów między konsumentami a bankami w Polsce. Kluczowym zagadnieniem jest charakter prawny umowy kredytu hipotecznego – czy jest to umowa wzajemna, czy też dwustronnie zobowiązująca, ale nie wzajemna. Kwalifikacja ta ma bezpośredni wpływ na rozliczenie stron w przypadku unieważnienia umowy, np. z powodu nieuczciwych klauzul. Jeśli umowa jest uznana za wzajemną, bank może powołać się na prawo zatrzymania (art. 497 w zw. z art. 496 k.c.), co pozwala mu wstrzymać zwrot wpłaconych przez konsumenta rat do czasu, gdy ten zwróci wypłacony kapitał. Dla frankowiczów, którzy często dążą do unieważnienia umów, taka możliwość mogłaby oznaczać dodatkowe trudności finansowe i proceduralne.⚖

Pytanie Rzecznika Finansowego, które zainicjowało uchwałę, wynikało z obserwacji, że banki masowo podnoszą zarzut zatrzymania w sporach frankowych. Przykładem może być sprawa, w której bank, składając apelację od wyroku unieważniającego umowę, uzależnił zwrot świadczeń konsumentki od zaoferowania przez nią zwrotu 230 tys. zł kapitału. Uchwała SN miała na celu rozstrzygnięcie tej kontrowersyjnej kwestii.⚖

Treść uchwały SN

Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów orzekł, że umowa o kredyt bankowy, określona w art. 69 ust. 1 Prawa bankowego, jest umową wzajemną w rozumieniu art. 487 § 2 k.c. Oznacza to, że świadczenia stron – udzielenie kredytu przez bank i spłata rat przez kredytobiorcę – są wzajemnie powiązane i mają charakter ekwiwalentny. Teoretycznie otwiera to bankom drogę do korzystania z prawa zatrzymania w przypadku unieważnienia umowy.📃

Przed wydaniem uchwały SN skierował pytanie prejudycjalne do TSUE, jednak Trybunał uznał je za niedopuszczalne, wskazując, że wypowiedział się już w podobnych sprawach. To przesunięcie ciężaru interpretacji z powrotem na polski sąd zaowocowało uchwałą, która z perspektywy doktrynalnej potwierdza wzajemność umów kredytowych.⚖

Stanowisko TSUE a uchwała SN

Mimo znaczenia uchwały SN, jej praktyczny wpływ na sprawy frankowe musi być rozpatrywany w kontekście orzecznictwa TSUE, które w ostatnich latach wyraźnie ograniczyło możliwości banków w zakresie korzystania z prawa zatrzymania w sporach konsumenckich. Przyjrzyjmy się kluczowym rozstrzygnięciom:⚖

1️⃣Wyrok TSUE z dnia 14 grudnia 2023 r. (sygn. C-28/22)

TSUE stwierdził, że prawo krajowe, które pozwala bankowi uzależniać zwrot nienależnych świadczeń od konsumenta od zaoferowania przez niego zwrotu otrzymanego kapitału lub jego zabezpieczenia, jest niezgodne z dyrektywą konsumencką (93/13/EWG), jeśli ogranicza prawo konsumenta do odsetek za opóźnienie. Innymi słowy, podniesienie zarzutu zatrzymania nie może wstrzymać naliczania odsetek od kwot należnych konsumentowi, licząc od wezwania banku do zapłaty.⚖

2️⃣Postanowienie TSUE z dnia 8 maja 2024 r. (sygn. C-424/22)

Trybunał uznał, że bank nie może powoływać się na prawo zatrzymania, jeśli uzależnia to zapłatę kwot zasądzonych na rzecz konsumenta od równoczesnego zwrotu przez niego całego świadczenia (np. kapitału), niezależnie od już dokonanych spłat. Takie działanie narusza ochronę konsumencką przewidzianą w prawie unijnym.

Te orzeczenia mają pierwszeństwo w polskim porządku prawnym, ponieważ sądy krajowe są zobowiązane stosować prawo krajowe w sposób zgodny z dyrektywami UE. W efekcie, choć uchwała SN formalnie uznaje umowę kredytu za wzajemną, banki nie mogą w pełni korzystać z prawa zatrzymania w sposób, który godziłby w interesy konsumentów.⚖

Praktyczne implikacje dla frankowiczów

Uchwała SN, choć istotna z punktu widzenia teorii prawa, nie zmienia zasadniczo sytuacji frankowiczów w sporach z bankami. Dlaczego?

Ograniczenia wynikające z orzecznictwa TSUE: Banki nie mogą wstrzymać zwrotu rat i odsetek, powołując się na prawo zatrzymania, bez narażania się na zarzut naruszenia dyrektywy konsumenckiej. TSUE jasno wskazał, że takie działania są niedopuszczalne, jeśli prowadzą do ograniczenia praw konsumentów, np. do odsetek za opóźnienie.

Praktyka polskich sądów: Sądy powszechne, interpretując prawo krajowe, muszą uwzględniać wykładnię TSUE. W efekcie zarzut zatrzymania, nawet w przypadku uznania umowy za wzajemną, traci swoją skuteczność jako narzędzie banków w sporach frankowych.⚖

Korzyść dla frankowiczów: Konsumenci nadal mogą domagać się pełnego zwrotu nienależnych świadczeń (rat, odsetek, prowizji) wraz z odsetkami za opóźnienie, bez konieczności natychmiastowego zwrotu kapitału jako warunku wstępnego.

Znaczenie niniejszej uchwały w sporach konsumenckich w tym w sprawach frankowych w mojej ocenie pozostaje bez znaczenia ze względu na orzecznictwo TSUE. ⚖

Decyzja Sądu Najwyższego w sprawie wzajemności kredytu frankowego - wnioski

Zasadą jest, że podmiot rynku finansowego powinien udzielić odpowiedzi na reklamację Klienta bez zbędnej zwłoki, nie dłużej jednak niż 30 dni od dnia otrzymania reklamacji. Ustawa nie precyzuje tego, jak liczymy 30 dni, należy więc przyjąć, że jest to 30 dni kalendarzowych. W szczególnie skomplikowanych przypadkach, uniemożliwiających rozpatrzenie reklamacji w terminie 30 dni, podmiot rynku finansowego może wydłużyć termin odpowiedzi maksymalnie do 60 dni od otrzymania reklamacji. Musi jednak wyjaśnić Klientowi powód opóźnienia, wskazać okoliczności, które muszą zostać ustalone dla rozpatrzenia sprawy, oraz określić przewidywany termin rozpatrzenia reklamacji i udzielenia odpowiedzi.

Zapraszam do kontaktu

Kancelaria Vindigo, adwokat Adam Pietrak

___________________________

📞 517 653 046

📩 adam.pietrak@vindigo.com.pl

kancelaria@vindigo.com.pl

Udostepnij post

Polecane

Kancelaria Adwokacka VINDIGO PIETRAK & PAŹDZIORA SP.P. oferuje kompleksową pomoc prawną dla osób fizycznych oraz podmiotów gospodarczych na terenie całego kraju. Nasza siedziba znajduje się w Łodzi, posiadamy również oddziały w Warszawie, Krakowie i Sieradzu jednak reprezentujemy Klientów przed sądami i urzędami na obszarze całej Polski. Zapewniamy profesjonalizm i poufność każdej prowadzonej sprawy, dbając o najwyższe standardy obsługi Klienta.

Social media

Linki

Social media

Kontakt

Lokalizacja

Kontakt

Projekt strony Biznes Hero © 2025. Wszelkie prawa zastrzeżone | Kancelaria Adwokacka Vindigo Pietrak & Paździora SP.P